Agronomiczne podstawy uprawy ziemniaka

Celem plantatora ziemniaka jest wyprodukowanie jak największej ilości bulw o odpowiedniej jakości spełniającej zapotrzebowanie rynku, na który są przeznaczone.

Charakterystyka roślin

Ziemniaki produkują wiązkowy system korzeniowy. Korzenie wzrastają do maksymalnej długości 61cm, choć w okresie maksymalnego wzrostu masy nadziemnej osiągają średnio długość ok.22cm. Dlatego ziemniaki są roślinami charakteryzującymi się płytkim systemem korzeniowym, przykładowo zboża osiągają system korzeniowy wzrastający do głębokości 120cm. W rezultacie ziemniaki często nie są w stanie wykorzystać zasobności i wilgotności gleby w profilu glebowym.
Podczas kiełkowania roślina ziemniaka wymaga minimalnej temperatury gleby 7 ˚C, optymalna temperatura mieści się jednak w zakresie od 15 do 18 ˚C. Wzrost korzeni następuje kiedy temperatura gleby wynosi od 10 do 35 ˚C, najlepszy przyrost, największa aktywność system korzeniowego jest jednak w zakresie temperatury pomiędzy 15 a 20˚C.

Liście (łodygi) wzrastają w temperaturze pomiędzy 7 a 30 ˚C , jednak optymalna temperatura wzrostu wynosi 20 do 25˚C. Jest to również optymalny zakres temperaturowy do wzrostu stolonów. Optymalny zakres temperatury dla wzrostu i zawiązywania bulw jest niższy i wynosi 16 ˚C. Przyjmuje się, że bulwy rosną najszybciej w temperaturze 20 ˚C w ciągu dnia i 15 ˚C w nocy. Suma temperatur efektywnych jest różna w zależności od wczesności odmian i wynosi od 1446 do 1776 ˚C

Niski poziom azotu i wysoki poziom sacharozy w roślinie sprzyjają powstawaniu większej ilości bulw. Po uformowaniu bulwy rosną szybko, osiągając maksymalną prędkość do 1400 kg / ha / dobę w klimacie umiarkowanym. Późniejsze odmiany wydają się być bardziej wrażliwe na długie dni lub w wysokich temperaturach.

Późniejsze odmiany wydają się być bardziej wrażliwe na długie dni lub w wysokich temperaturach.

Dojrzałość fizjologiczna sadzeniaków

Sadząc podkiełkowane sadzeniaki, wzrost roślin może być przyspieszony. Poziom przyspieszenia wegetacji i jego efekt na wzrost wielkości plonu jest uzależniony od fazy fizjologicznej podczas sadzenia bulw. Temperatura przechowywania sadzeniaków jest podstawą do kontroli ich wzrostu fizjologicznego. Podnosząc temperaturę przechowywania powyżej 4 ˚C wywołuje się zahamowanie spoczynku i następuje wzrost pędów. Liczba dni od dnia, kiedy zakończono fazę spoczynku sadzeniaków wskazuje na dojrzałość fizjologiczną sadzeniaków podczas sadzenia.

Odmiany różnią się między sobą liczbą dni niezbędną do osiągnięcia poziomu optymalnego do sadzenia. Starsze fizjologicznie bulwy są wskazane, w sytuacji kiedy sadzona jest odmiana wczesna lub w przypadku krótkiego sezonu wegetacyjnego. Młodsze fizjologicznie sadzeniaki wskazane są dla długiego okresu wegetacji, kiedy producent nastawiony jest na utrzymanie jak najdłużej wegetacji celem osiągnięcia maksymalnego plonu bulw. 

Kiedy sadzi się podkiełkowane bulwy konieczne jest kontrolowanie liczby kiełków i ich długości (maksymalnie 2cm), aby zapewnić optymalny wzrost roślin w kontekście odstępów pomiędzy roślinami i dążąc do zminimalizowania uszkodzeń kiełków podczas sadzenia.

Rodzaje gleby i jej właściwości a wzrost ziemniaków

Ziemniaki są uprawiane w szerokim zakresie gleb. Od gleb piaszczystych po gliny, o różnych możliwościach zatrzymywania wody. Idealną glebą do wzrostu ziemniaków jest gleba o dobrej strukturze, zdolna do oddawania nadmiaru wody, aby zapewnić optymalne warunki wodno-powietrzne umożliwiające optymalny rozwój sytemu korzeniowego z minimalizacją podatności na choroby i szkodniki.
Ziemniaki preferują pH gleby od 5,5 do 7,0 i niskim zasoleniu. Najlepiej plonują jednak w glebach o odczynie lekko kwańym, zwłaszcza mniejszym od 6,0. W praktyce jednak ziemniaki uprawiane są w glebach o pH od 4,5 co nie pozostaje bez znaczenia w kontekście dostępności składników pokarmowych. Skrajne pH powinny być skorygowane, jeśli to możliwe.

W glebach o niskim pH wzrost ziemniaków może być zaburzony poprzez glin i inne toksyczne metale ciężkie, a także poprzez zmniejszenie dostępności fosforu i molibdenu. W glebach o pH powyżej 7,5 dostępność składników, w szczególności fosforu i mikroelementów może zostać zmniejszona, nawet przy dużej zawartości tych składników w glebie. Wapnowanie może złagodzić niekorzystne skutki niskiego pH, jednak należy uważać, aby następowało co najmniej na 6 miesięcy przed sadzeniem ziemniaków. Po wapnowaniu, kiedy zmienia się pH gleby, bulwy są bardziej wrażliwe na parcha.

Tworzenie redlin i obsypywanie

Zarządzanie wodą

Wahania poziomu wilgotności gleby w redlinie prowadzi do nierównomiernego wypełniania bulw, ich zniekształcenia oraz pęknięć podczas wzrostu. Nawet 10% wahania wilgotności gleby mogą być niekorzystne. Z tego powodu podczas kropelkowego nawadniania pasowego należy ustawiać węże podlewające na górze redliny.

Wielkość łanu jest również istotna w minimalizacji strat wody. Rolnik w warunkach wysokiej temperatury powinien dążyć do jak najszybszego zakrycia międzyrzędzi, wówczas następuje zmniejszenie parowania wody z powierzchni gleby.